Иселувањето, кое се јавува од различни причини во балканските земји како што се Северна Македонија, Босна и Херцеговина, Албанија, Косово, Хрватска, Словенија, Србија и Црна Гора, се сметаат меѓу најважните проблеми во наредните години, пишува Анадолу.
Заминувањето на младите од своите земји од регионот на Балканот, особено поради причини како што се невработеноста, проблемите во економијата и образованието, како и загриженоста за иднината, со себе ја носи загриженоста дека регионот сè повеќе ќе биде место на „повозрасна популација“.
– Северна Македонија –
Универзитетскиот професор Бујамин Бела во изјава за Анадолу рече дека генерално миграцијата како феномен е во пораст, било за Северна Македонија или за земјите од регионот.
Тој нагласи дека на глобално ниво има над 20 милиони луѓе кои мигрираат, сето тоа, според него, како резултат на глобализацијата и слободното движење на луѓето кои од различни причини мигрираат од една во друга земја.
Професорот Бела вели дека големо влијание имаат и информациите, нагласувајќи дека луѓето многу полесно добиваат информации за тоа како се живее во земјите на ЕУ.
„Гледаме различни причини зошто луѓето мигрираат од овие земји. Една од нив е недостатокот на работна сила, особено во земјите на ЕУ. Гледаме дека во текот на годината се издаваат над 14 илјади работни дозволи, кои се потенцијални за балканските земји и конкретно за Северна Македонија. Со многу висок процент, околу 28 отсто од овие места се исполнуваат од Северна Македонија“, вели професорот Бела.
Говорејќи за статистиките за Северна Македонија, тој рече дека дијаспората од земјава продолжува да се зголемува и достигнала околу 700 илјади луѓе.
„Некои од статистиките што ги видов во различни извештаи од 2005 година наваму, континуирано на секои пет години може да се види дека бројот на мигранти кои заминуваат од Северна Македонија продолжува да расте. Од првичните 400.000 достигна на околу 700 илјади, односно 693 илјади луѓе кои се дел од нашата дијаспора“, вели тој, додавајќи дека од друга страна, бројот на жители во Северна Македонија се намалува и проекциите велат дека овој пад ќе продолжи.
Професорот Бела ги појаснува и факторите кои влијаат за иселување на луѓето од Северна Македонија, нагласувајќи дека како сите балкански земји, се поминало низ долга транзиција со релативно корумпиран систем, невработеност и губење на довербата во институциите.
„Како феномен во последно време гледаме дека не само економските услови или економските аспекти притискаат за миграција, туку и социјалните, психолошките и образовните аспекти“, посочи Бела.
Во случај на членство на Северна Македонија во Европската Унија (ЕУ), тој смета дека ќе има поголеми инвестиции во овие сфери и ќе се намалат причините за продолжување на овој тип миграција.
„Миграцијата во минатото беше само од нивото на неквалификувани работници кои се иселуваа. Во последно време гледаме дека најголемиот дел од миграцијата доаѓа од друга, квалификувана структура, дури и со двојна кариера каде што и двајцата сопружници работат. Тука не станува збор само за проблеми со платата или материјалните добра, туку тие одлучуваат да мигрираат од причини што ги истакнав претходно“, вели професорот Бела, додавајќи:
„Доколку ние како општество, како држава, успееме да ги минимизираме овие разлики, тогаш верувам дека одлуката за преселба ќе биде потешка и некако ќе ја спречиме оваа појава“.
– Босна и Херцеговина –
Според истражувањето спроведено од „Под Лупом“, невладина организација која спроведува истражување на јавното мислење во Босна и Херцеговина, 7 од 10 граѓани сакаат да ја видат својата земја во ЕУ.
Исто така, 44 отсто од анкетираните граѓани во истражувањето сакаат да ја напуштат Босна и Херцеговина поради политичката структура и невработеноста во земјата. 58 отсто од младите и 17 отсто од постарите кои учествувале во истражувањето сакаат да ја напуштат земјата.
Испитаниците беа прашани „Кои се главните проблеми во државата?“, при што на врвот на листата се криминалот и корупцијата со 22 отсто, лошата политичка состојба со 18,6 отсто и невработеноста со 16,6 отсто.
Учесниците во анкетата сметаат дека треба да се подобрат економската состојба, здравствениот систем, мирот и безбедноста, и дека оваа неисправна состојба предизвикува корупција и политичка нестабилност.
Како одговор на прашањето „Кому најмногу му верувате? Најниска стапка е опцијата „доверба во државните институции“ со 7,4 отсто.
59,1 процент од учесниците во истражувањето сметаат дека земјата се движи во погрешна насока.
– Демографијата на Албанија се очекува да се смени со членството во ЕУ –
Населението на Албанија почна да се намалува од 1990 година, што означува нова фаза во политичкиот, економскиот и демографскиот развој на земјата, додека нискиот наталитет и иселувањето се главните фактори кои влијаеле на намалувањето на населението.
Според официјалните податоци на Институтот за статистика на Албанија (ИНСТАТ), во периодот помеѓу пописите 2001-2011 година, се проценува дека од Албанија се иселиле околу 500 илјади граѓани, или во просек околу 50 илјади граѓани годишно.
Според податоците од Пописот на населението спроведено во 2023 година, објавени од ИНСТАТ во јуни 2024 година, резидентното население во Албанија брои 2.402.113, со намалување за 420 илјади жители во споредба со пописот од 2011 година.
И во годините од 2011 до 2024 продолжи трендот на иселување и намалување на бројот на населението.
Според извештаите, изјавите и податоците на некои организации и политички партии од Албанија, околу 50 отсто од оние што заминале во последните години се млади луѓе на возраст од 15-29 години, додека една од главните причини е економската состојба.
Во моментов, Албанија е земја кандидат за членство во Европската Унија од 2014 година и ги започна преговорите за првата група поглавја за процесот на членство на Албанија во ЕУ. Со очекуваното пристапување за неколку години, се очекува повторно демографијата на земјата да биде засегната од промените.
– Над 27 отсто од младите во Косово планираат да мигрираат –
Откако од 1 јануари 2024 година граѓаните на Косово почнаа да патуваат без визи во Шенген зоната, прашањето за иселување во земјите од Западна Европа почна сѐ повеќе да зазема место на агендата на земјата. Според истражувањето спроведено од Институтот ГАП за 2024 година со учество на приближно 1.000 лица, 27,9 отсто од граѓаните на Косово над 18 години планираат да мигрираат во западните земји.
Според прелиминарните резултати од овогодинешниот попис на Косово, населението во земјата бележи значително намалување во однос на пописот во 2011 година. Населението, кое во 2011 година броеше 1.739.825, во 2024 година се намали на 1.586.659.
Еден од поважните наоди од прелиминарните резултати од пописот беше миграцијата од другите градови на земјата во главниот град Приштина. Иако имаше пад на населението низ целата земја, населението на Приштина порасна за приближно 15 отсто во истиот период.
Бидејќи една од најважните причини за намалување на населението е „иселувањето во западноевропските земји“, Косово во моментов го спроведува процесот на „попис на дијаспората“. Со објавувањето на резултатите од пописот, кој ќе трае до крајот на годинава, се очекува дијаспората во земјата да биде побројна од резидентното население.
Според студијата направена од Фондацијата „Фридрих Еберт“, повеќето млади Косовци имаат тенденција да ја напуштат земјата во потрага по подобри услови за живот и просперитет. Во истражувањето е нагласено и дека миграцијата на младото население од Косово е меѓу важните проблеми со кои ќе се соочи земјата во следните 10 години.
– Населението на Србија и Црна Гора старее –
Додека Србија е меѓу земјите во регионот кои претрпеа најголема внатрешна миграција, постарата популација е за 20 отсто побројна од младата.
Според последниот попис, населението на Црна Гора, која има најмало население во регионот, изнесува 623 илјади, додека просечната возраст е 39 години, што покажува дека Црна Гора е една земја која „сѐ повеќе старее.“
Иако се забележува дека Црна Гора е земја која прима значителна количина на имиграција, просечниот сооднос на возраста на пописот покажува дека многу млади луѓе емигрираат од земјата.
– Словенија и Хрватска, членки на ЕУ, губат население –
Словенија и Хрватска, кои се членки на ЕУ во регионот, се исто така меѓу земјите кои брзо губат население.
Според експертите во Хрватска, земјата со население од околу 4 милиони губи приближно 25 илјади луѓе секоја година. Експертите изјавија дека емиграциската ситуација во Хрватска е сериозна и дека треба да се инвестира повеќе на ова поле во земјата.
Словенија, од друга страна, со 2 милиони жители, е уште една земја која бележи загуба на население.
Со оглед на тоа што е членка на Европската Унија, Словенија привлекува внимание и како земја која прима најмногу имиграција од земјите од регионот.
