„Мандела на Курдите“ или терористички лидер? Кој е Абдула Оџалан?

 

Од неговото апсење во 1999 година, тој е затворен на островот Имрали, во близина на Истанбул. Абдула Оџалан е ко-основач и сè уште лидер на Курдистанската работничка партија ПКК, милитантна група која Турција, САД и ЕУ ја сметаат за терористичка организација. Денеска Оџалан ги повика своите поддржувачи да ја прекинат вооружената борба за автономија на Курдите.

Абдула Оџалан, роден во 1949 година, потекнува од источна Турција, најстарото дете на големо семејство. Според еден биограф, тој сакал да се приклучи на војската како тинејџер, но паднал на приемниот испит за воената академија.

Неговиот политички активизам започна во доцните 1960-ти, кога живееше во мнозинскиот курдски град Дјарбакир. Тој зазеде став против турските закони со кои се забранува употребата на курдскиот јазик и другите изрази на курдската култура.

Во 1978 година, тој и десетици други ја основаа екстремно левичарската ПКК: група на која првично ѝ се придружија главно студенти. ПКК набрзо го презеде оружјето во својата борба против турската држава.

„Народот што се бори против колонијалниот и расистички режим како Турција има право да земе оружје“, рече Оџалан. Тој веќе побегнал во Сирија, каде што останал дваесетина години. Во тој период, Турција го прогласи Оџалан, познат меѓу Курдите како Апо, за јавен непријател број 1.

1990-тите беа крајно крвави. Самоубиствените напади на ПКК врз турските војници и полицајци беа секојдневие. Битката меѓу Турција и ПКК чинеше десетици илјади животи.

Од 1995 година, ПКК на Очалан е означена како терористичка организација од Соединетите Држави и Европската Унија. Под притисок на Турција, Сирија го депортирала. Следуваше талкање низ Европа, каде што Очалан бараше земја во која ќе може да добие политички азил. Го пробал во Италија, Русија и Грција.

Затворен холандскиот воздушен простор

Во тоа време сакаше да отпатува и во Холандија. Окалан сакаше да го претстави својот случај пред Меѓународниот суд на правдата во Хаг, но холандската влада го држеше воздушниот простор затворен за него.

На почетокот на 1999 година завршил во Кенија, каде што побарал заштита во грчката амбасада во Најроби. На 15 февруари 1999 година бил на пат од амбасадата кон аеродромот кога бил запрен од турски тајни агенти, потпомогнати од американската ЦИА.
Неговото апсење доведе до криза на грчката влада и курдски масовни демонстрации во неколку земји. Во Турција, Оџалан беше осуден за предавство и сепаратизам во јуни 1999 година. Казната – смртна казна – прво беше одложена по меѓународниот протест, а потоа беше заменета со доживотен затвор во 2002 година по укинувањето на смртната казна во Турција.

Оџалан помина долго време во самица на Имрали, затворски остров каде што првично беше единствениот притвореник, чуван од илјада турски војници. Од 2009 година наваму, имаше периоди во кои му беше дозволено да прима посетители, наизменично со времето во изолација.

Единствениот политички и идеолошки лидер на ПКК од затвор. Сега беше ослабен и во голема мера протеран од Турција и главно сè уште беше во планините во северен Ирак. Оџалан остана популарен меѓу курдските дисиденти во странство, каде што имаше редовни демонстрации со барање за негово ослободување.

Оџалан првично се придржувал до марксистичко-ленинизмот, комунистичката идеологија. Се вели дека тој станал поумерен во затворот и повеќе не верувал во вооружена борба за независност на Курдите. ПКК веќе долго време не бара сопствена држава, туку се бори за поголема автономија на Курдите.

Движењето сега се залага за „демократска конфедерација“ на курдските заедници во Турција, Сирија, Ирак и Иран. ПКК, исто така, вели дека се бори против капитализмот, против патријархалната култура и против границите на класичната национална држава.

За некои Курди, Очалан е познат како „Мандела на Курдите“. Во Турција се уште е познат како терористички водач на опасна организација.

 

извор:НОС Холандија