Во Босна и Херцеговина, лидерот на српскиот дел од земјата, Милорад Додик е осуден на една година затвор. Нему му е изречена забрана за вршење политички функции во траење од шест години. Највисокиот суд наведува дека тој ја поткопува државната власт и на тој начин ги попречува мировните договори од 1995 година. Стравот е дека пресудата ќе доведе до големи тензии во земјата.
Дејтонскиот мировен договор од 1995 година стави крај на граѓанската војна во Босна. Трите главни групи на население – Бошњаците, Србите и Хрватите – се согласија земјата да биде поделена на два таканаречени ентитети: Федерација Босна и Херцеговина и Република Српска. Над ова е висок претставник на меѓународната заедница, кој го следи спроведувањето на мировните договори.
Но, претседателот Додик од Република Српска не го признава тој висок претставник, Германецот Кристијан Шмит. Може, меѓу другото, да ги спроведува сопствените закони и да ги поништи одлуките донесени од субјектите, со кои Додик не се согласува. Тој смета дека високиот претставник се обидува да ја држи под палецот Република Српска. Додик се свртува и против уставниот суд, во кој има и странски судии.
Додик не сака да се придржува до пресудата
Затоа Додик подготви закони за укинување на моќта на високиот претставник и на Уставниот суд на територијата на Република Српска. Јавниот обвинител ова го нарекува казниво и затоа го изведе на суд во 2023 година. Судијата денеска пресуди во корист на обвинителот.
Претседателот на српската република не присуствуваше на пресудата, но присуствуваше на состанокот со своите приврзаници во Бања Лука. „Не треба да се грижите“, им рече тој. „Порано бев во топла вода. Важно е да си тука.
Додик, кој има врски со Москва, вчера на слични демонстрации тужбата ја нарече неприфатлива и зборуваше за политички процес. Тој рече дека нема намера да се придржува до пресудата. Додик претходно изјави дека доколку биде осуден, ќе се спротивстави на централната власт и ќе ја повлече Република Српска од судството и од здружените вооружени сили.
Парламентот на босанските Срби денеска ќе гласа за отфрлање на исходот од судскиот процес против него. На гласање се ставаат и нацрт-закони кои ќе ги поништат пресудите на националните судии во врска со Република Српска.
Случајот може дополнително да ја затегне ситуацијата во поделената земја. Меѓу босанските Срби постои став дека сите одлуки на Шмит се незаконски бидејќи неговото назначување никогаш не било потврдено од Советот за безбедност на ОН. Русија и Кина ставија вето на ова. Назначувањето на Шмит е признаено од други тела на ОН.
Во завршните зборови пред судот минатата недела, Додик предупреди дека пресудата може да биде „смртен удар“ за Босна и Херцеговина. Тој, исто така, се закани дека ќе ја оддели Република Српска од остатокот на Босна. Сепаратистичката политика на Додик доведе до тоа САД, меѓу другото, да воведат санкции против него во 2022 година.
„Босна и Херцеговина не може да се преговара“
Со крвавата граѓанска војна, која остави повеќе од 100.000 мртви во 1990-тите, сè уште свежа во нашите умови и со кревката унија меѓу Федерацијата и Република Српска на ум, постојат стравувања од нови немири.
Шмит вчера во телевизиски говор рече дека интегритетот на Босна и Херцеговина ќе биде зачуван. „Дејтонскиот договор и државните институции ќе продолжат да бидат заштитени и мора да се почитуваат“. Според него, зачувувањето на Босна и Херцеговина непроменети е „не може да се преговара“.
извор: НОС Холандија
