Кралот Чарлс и кралицата Камила денеска слетуваат во Австралија во шестдневна посета. Последен пат Австралијците добија посета од нивниот шеф на државата пред тринаесет години; тогаш сè уште беше кралицата Елизабета. Кралската посета повторно ја разгоре дебатата меѓу населението: дали Австралија треба да стане република или да остане дел од Комонвелтот со британскиот монарх на чело?
Анкетите даваат измешана слика. Неодамнешната анкета на австралиската медиумска компанија News Corp покажа дека 45 отсто ја поддржуваат монархијата, 33 отсто се за република, а останатите немаат предност. Но, анкетата на австралиското републиканско движење АРМ покажува дека 60 отсто од населението претпочита австралиски шеф на држава пред Британецот Чарлс и дека 92 отсто се во принцип отворени за австралиска република.
Мнозинството од австралиското население, кое има претежно британско потекло, сè уште е приврзано за кралското семејство. Но, демографскиот состав на земјата енормно се промени во последниве години. Земјата сега е многу мултикултурна и многу луѓе од различно потекло немаат врска со кралското семејство. Според анкетата на Австралиското републиканско движење, 40 отсто од населението не ни знае дека кралот Чарлс е шеф на државата.
Повик за извинување за колонијалното минато
Домородното население е исто така критично кон британската круна. За нив, кралското семејство го симболизира големото страдање што им е предизвикано од колонизацијата на нивната земја. Абориџините и водачите на островот Торес теснец го повикаа Чарлс да се извини за колонијалното минато. Сакаат и репарации. Кралот сè уште не одговорил на нивното барање.
Не е изненадување што дестинацијата на неговото прво големо меѓународно патување по дијагнозата на рак на почетокот на оваа година е Австралија. Чарлс има посебна врска со земјата. На 17 години, младиот принц студирал шест месеци во престижното училиште во Гилонг, во близина на Мелбурн. Во годините што следеа тој често се враќаше, ова беше негова седумнаесетта посета.
Извесно време, патувањето изгледаше откажано поради дијагнозата на рак на Чарлс. Тој е на хемотерапија од февруари. Не е објавено кој облик на рак има 75-годишниот крал. Неговото здравје е исто така причина што е прилично минлива посета. Кралот го паузира лекувањето за патувањето.
Многу политичари отсуствуваат
Сепак, тој доби млак прием од некои во Австралија. Чарлс и Камила ќе бидат примени од премиерот Албанес, отворен поддржувач на една австралиска република, иако не се очекува дека премиерот ќе се изјасни за ова за време на посетата.
За другите политичари, кралската посета не е приоритет. Ниту еден од шесте државни лидери на Австралија не присуствува на официјален прием во главниот град Канбера поради „други обврски“. Асоцијацијата на австралиската монархија тоа го нарекува „шлаканица“ од кралот.
Не е првпат да се разговара за иднината на монархијата во Австралија. Пред 25 години се одржа референдум за нејзината иднина. Во претходните години се чинеше дека мнозинството беше за, но на крајот 54,9 отсто од населението гласаше против.
Сепак, кралското семејство остана контроверзно. Ова делумно се должи на извонреден момент во австралиската историја: разрешувањето на премиерот од страна на претставникот на кралицата во 1975 година. Тогашниот австралиски премиер Витлам беше разрешен од генералниот гувернер Кер, претставник и заменик на британскиот монарх во Австралија. Тоа доведе до уставна криза и останува еден од најконтроверзните настани во австралиската политичка историја.
Во 2020 година, писмата меѓу Кер и кралското семејство беа објавени во јавноста. Ова, меѓу другото, покажало дека тогашниот принц Чарлс му испратил порака за поддршка во 1976 година, четири месеци по отказот. „Не се откажувај од надежта“, напиша престолонаследникот на Кер за метежот што настана. Донесовте добра и храбра одлука. Чарлс сè уште е обвинет за ова во Австралија.
Проштална турнеја?
Кралот ќе се сретне со своите поданици на австралискиот воен споменик во Канбера во понеделник. Луѓето можат да го видат во познатата опера во Сиднеј во вторник. Се уште не е јасно колку луѓе ќе има таму.
Австралиското републиканско движење најави дека ќе одржи забавен протест. Ако републиканците го имаат својот пат, ова ќе биде проштална посета на Чарлс. Во разиграна кампања, кралското семејство е претставено како стар рок бенд на последната турнеја.
извор: НОС Холандија
Мејке Вијерс – Дописник од Австралија
