Уделот на жени убиени во вооружени конфликти е двојно зголемен. Ова е очигледно од истражувањето на организацијата за човекови права на ОН UN Women. Во 2023 година, четири од десет лица убиени во вооружени конфликти биле жени, двојно повеќе од претходната година. Зголемувањето во голема мера може да се објасни со многуте цивилни жртви во Појасот Газа.
„Овие бројки ме плашат“, вели Теа Хилхорст, професор по хуманитарни студии. „Жените често не ја започнуваат војната и речиси не се вклучени во разговорот за мир. Сепак, тие се повеќе се сексуално злоупотребувани и почесто умираат. Притоа тие плаќаат двојна цена. Истражувањето покажува и дека сексуалното насилство врз жените е зголемено за 50 отсто во светот.
Воена моќ
Пред повеќе од дваесет години, ОН донесоа едногласна одлука: „Жените треба целосно да бидат вклучени во мировните процеси“. ОН го засноваа ова на различни студии кои покажаа дека вклучувањето на жените во мировните преговори обезбедува поголема безбедност и стабилност на долг рок.
Но, во пракса, малку е постигнато од ова: во 2023 година, помалку од 10 отсто од мировните преговарачи беа жени. „Воената моќ и политичкото одлучување за војната сè уште се доминирани од мажи“, заклучува во извештајот Сима Бахус, директорка на UN Women. „Жените продолжуваат да ја плаќаат цената за машките војни“.
„Сè поголема небрежност за заштита на жените“
Извештајот на ОН ја обвинува удвојувањето на женските жртви на „сè поголемиот неуспех да се заштитат жените и децата за време на војните“. Доцентот по политичко насилство и род Мередит Локен вели дека „завојуваните страни ширум светот целосно го игнорираат меѓународното право на војна. Мета на местата каде што живеат цивили, како што се училиштата и болниците, се“.
Тоа има смртоносни последици за граѓаните и директно и индиректно. За женските жртви, недостатокот на здравствена заштита често е причина за смрт, објаснуваат од UN Women.
На пример, на крајот на 2023 година, 180 жени се пораѓале секој ден во разорената од војна Газа. Повеќе од 70.000 трудници се соочуваат со недостиг на храна и се изложени на ризик од болест поради нехигиенските услови.
Додека повеќето конфликти убиваат главно машки цивили, војната во Газа е исклучок. „Израелската армија уби повеќе жени и деца во Газа за една година отколку во кој било друг конфликт во изминатите две децении во истата временска рамка“, заклучи организацијата за човекови права Оксфам Интернешнл претходно оваа година.
Високиот број на погодени жени не се должи секогаш на насоченото насилство врз жените, туку на недискриминирачките напади врз цивилите.
Мередит Локен, предавач по политичко насилство и род
Локен гледа важно објаснување: „Големиот број на погодени жени не се должи секогаш на насоченото насилство врз жените, туку на неселективното таргетирање на цивилите“.
Израел вели дека сака да спречи цивилни жртви што е можно повеќе, но истрагите на новинарите и организациите за човекови права покажуваат спротивно. Војската има упатство кое одредува колку цивилни жртви се прифатливи во напад. За секој член на Хамас може да бидат убиени неколку десетици цивили, за командант повеќе од стотина.
Анонимен извор од израелската армија изјави за критичкиот израелски сајт +972 минатата година дека „Израел точно знае колкава колатерална штета има во секој дом“. Со други зборови: во речиси секој напад армијата приближно знае колку животи се во прашање.
Закони и стандарди
Еден од најголемите предизвици за подобрување на положбата на жените во време на војна е недостигот на финансиски средства, заклучуваат ОН. Според нив, организациите за правата на жените во светот не добиваат доволно пари и простор.
„Во Судан, на пример, десетици организации предводени од жените се залагаат за поинклузивен мировен процес. Овие напори се главно неподдржани или непризнаени во формалните мировни преговори“, велат од UN Women.
Според Локен, важна е финансиската поддршка, но не и веднаш решението на проблемот. Ова бара повеќе: „Ако засегнатите актери не се подготвени да се придржуваат до законите и нормите, меѓународното право не е ефективно. Нема сума пари што може да го реши тоа.
извор: НОС Холандија
Џоел ван Лу – уредник онлајн
Јасмин Брасер – уредник онлајн
