Додека новите владетели во Сирија се обидуваат да формираат нова национална влада набрзина, битката против терористичкото движење кое никогаш навистина не исчезнало продолжува во позадина: Исламската држава. По падот на диктаторот Башар ал Асад, веднаш се појавија стравувања дека движењето ќе се прегрупира. Но, експертите веруваат дека е малку веројатно дека ИД ќе продолжи да игра значајна улога во земјата.
Минатата недела, веднаш по бегството на Асад во Москва, американскиот претседател Џо Бајден предупреди дека ИД ќе се обиде да ја искористи хаотичната ситуација. „Нема да дозволиме тоа да се случи“, рече претседателот. Во деновите што следеа, американската војска изврши десетици воздушни напади врз цели на ИД во централна Сирија, пустинскиот регион каде ИД е особено активна во последните години.
Грегори Вотерс, истражувач на ИД во институтот за Блискиот Исток, верува дека нападите биле голем удар за „веќе ограничената работна сила“ на терористичката група.
Брзината на промената на власта го задржа хаосот во граници.
Грегори Вотерс, истражувач на ИС на Институтот за Блискиот Исток
Пред десет години, ИСИС доминираше во светските вести. Во јуни 2014 година групата прогласи „калифат“ во делови од Сирија и Ирак. На својот врв, ИД владееше со област двојно поголема од Холандија со население од речиси 10 милиони. Во годините што следеа, ИД губеше се повеќе и повеќе позиции поради нападите на меѓународната коалиција од повеќе од осумдесет земји. Во 2019 година, ИД ги загуби последните области од својот самопрогласен калифат.
Иако ИД сега е сенка на терористичката група каква што беше некогаш, движењето никогаш целосно не исчезна од светската сцена. Во јули, Centcom, американската воена команда на Блискиот Исток, утврди дека бројот на напади на ИД во Сирија и Ирак е двојно зголемен во изминатата година. И во Европа, исто така, нападите беа извршени од симпатизери на ИД во текот на изминатата година, како што е нападот со нож во Солинген, Германија.
Хаос
Движење како ИД има корист од хаосот. Според истражувачот Вотерс, фактот што терористичкото движење не може да извлече корист од последните случувања во Сирија делумно се должи на американските воздушни напади. „Но, тоа се должи и на брзината на промената на власта. Како резултат на тоа, хаосот е задржан во граници.
Згора на тоа, Американците не се единствените кои ја продолжуваат борбата против ИД. ХТС, бунтовничкото движење кое го предводеше соборувањето на режимот, претходно успешно се бореше против ИД во провинцијата Идлиб. „ХТС е добро организирана воено и сега го контролира поголемиот дел од земјата“, рече Језид Сајиг, експерт за Блискиот Исток во водечки тинк-тенк во Бејрут. „ИД не доби простор да ја преземе поранешната владина територија.
Не е цела Сирија во рацете на ХТС. Во различни делови на Сирија, различни групи ја имаат власта, како што може да се види на картата подолу.
Вотерс очекува најмногу неколку индивидуални напади на ИД во Сирија во наредниот период, но тој не гледа дека ќе се случи заживување на терористичката група. „Мала група борци можеше да преживее во пустината бидејќи Асад не можеше да ги пронајде и елиминира. Сега, кога го нема, мислам дека ќе видиме многу поефикасна стратегија против ИСИС во пустината.
Експертот за Блискиот Исток Сајг, исто така, не мисли дека ИД ќе успее да регрутира нови борци. „Веќе нема плодна почва. Ако новата влада успее да донесе безбедност и стабилност, мислам дека ИД во Сирија ќе биде целосно завршена.
Затвореници на ИД
Веднаш по заминувањето на Асад, ХТС почна да отвора затвори во кои има десетици илјади противници на режимот. Ова исто така предизвика загриженост: има ли борци на ИД меѓу ослободените затвореници?
Според Вотерс, не може со сигурност да се каже дека ниту еден борец на ИД не е ослободен. „Но, тие се пуштени во сосема нова реалност. И многу од нив не се приклучија на ИСИС поради идеологијата, туку за да се борат против Асад“.
Околу 10.000 борци на ИД се држат во затвори во северна Сирија под контрола на Сириските демократски сили (СДФ), курдска милиција. Според Вотерс, нема знаци дека тие затвори ќе се отворат. „Најважното нешто сега е да се чуваат тие затвори безбедни и да се спречат обидите на ИСИС да ги ослободи затворениците.
Покрај тие затвори, во Сирија има и преполни кампови со жени и деца на борците на ИД. Непосредно пред промената на власта, репортерката Заинаб Хамуд посети таков камп:
извор: НОС Хоандија
