Кисија Хекстер – Дописник на НАТО
Заврши самитот на НАТО во Брисел. На семејната фотографија, 32-та министри за одбрана стојат рамо до рамо, а во средината е шефот на НАТО Марк Руте. Се издвојува Пит Хегсет, во впечатливо светло сино одело. Јасно е кој е вистинскиот шеф овде. Бидејќи колку и да изгледа пријатно, во сојузот има криза.
Вчерашните изјави на американскиот министер за одбрана беа шок за европските сојузници. Тие можеа да го очекуваат ова, но многумина сепак беа изненадени, исто така од тонот со кој Хегсет им се обрати на своите 31 колега.
Тој тон тргна наопаку кај европските сојузници. Тие се чувствуваат нападнати од некој кој треба да биде пријател, а не непријател. Во ходниците на седиштето на НАТО се крие критика.
Одвраќање
Острите зборови на доверливиот човек на Трамп ја оштетија силата на воената алијанса, велат упатените. Таа моќ лежи во нејзиниот застрашувачки ефект. Доколку најважниот партнер почне сам да преговара со рускиот претседател, тоа одвраќање ќе се најде под притисок.
Германскиот министер за одбрана Писториус утринава пред да оди на состанокот на министрите на НАТО гласно го кажа: подобро ќе беше Америка да не направи никакви отстапки на Русија пред почетокот на преговорите.
Шефот за надворешна политика на ЕУ Каја Калас оди чекор понатаму. „Не можете да тргнете сè од преговарачката маса пред да започнат преговорите.
На состанокот на министрите за одбрана, критиките му биле пренесени на Хегсет, јавуваат извори од НАТО. Минатата ноќ Руте и Хегсет вечераа заедно. Се вели дека Руте разговарал со Американецот за неговиот тон, кој не помага да се прифатат европските сојузници.
Нова стратегија
Руте ќе мора да смисли нова стратегија за одржување на единството. Во последните месеци тој главно се обидуваше да го задржи Трамп во клубот. Се чини дека тоа засега беше успешно, Хегсет уште еднаш повтори дека Америка е горда членка на НАТО и сака да остане. Но под услов Канада и Европејците да направат што сака Америка.
Потребно е „ресетирање“, рече Хегсет утрово. Оној во кој европските членки и Канада конечно ќе ја осигураат сопствената безбедност. Ова главно значи многу повеќе милијарди трошоци за одбрана.
Трамп сака сојузниците на крајот да потрошат 5 отсто од нивниот домашен производ за одбрана. Сега се уште е 2 отсто. На самитот на НАТО во јуни во Хаг мора да се донесат одлуки за зголемување на тој процент и периодот во кој тоа мора да се случи, инаку овој самит, кој е толку важен за Холандија, не може да биде успешен.
„Направете го НАТО повторно голем“
„Не рековме дека ги напуштаме нашите сојузници во Европа“, им рече Хегсет на новинарите по самитот. „Ние сме посветени на НАТО, но Европа треба да троши повеќе, НАТО треба да троши повеќе.
Тој рече дека алармирал во име на Трамп кога рекол дека се потребни повеќе пари и дека земјите мора да придонесат најмалку 5 отсто од својот буџет.
Тој го нарече НАТО „фантастичен сојуз“ и рече дека „да го направиме НАТО повторно големо“ започнува со трошоците за одбрана.
Тој исто така рече дека САД се посветени на дипломатски, мирен крај на војната во Украина и на траен мир.
Немоќни
За да не бидат на милост и немилост на американските хирови, европските НАТО-земји мора да си ја средат одбраната. Засега Европа е настрана. Сега, кога Трамп го зададе првиот удар, Европејците не можат да сторат малку повеќе од тоа да дадат заеднички изјави велејќи дека продолжуваат да ја поддржуваат Украина. Тоа остава немоќен впечаток.
Болна е и кристално јасната американска порака дека Украина може да заборави на членството во НАТО. Иако никој зад сцената не веруваше дека Украина на краток рок ќе стане членка на НАТО, тоа е ветување што алијансата го даде уште во 2008 година.
Во последниве години, алијансата постојано излегуваше со нови формулации за да вети дека е „неповратно“ земјата „еден ден“ да стане членка. Зеленски никогаш не верувал дека вратата е навистина отворена, изјави тој за Си-Ен-Ен. Прашањето што се поставува е: Што вредат ветувањата на алијансата?
Кредибилитет
Ова го става кредибилитетот на НАТО на коцка. Исто така и онаа на извршниот директор. Руте беше засрамен од Трамп вчера, бидејќи шефот на НАТО повикува „да не се прави непријателот помудар отколку што е веќе“ со отворено шпекулирање за можни преговори и кој што ќе направи.
Но, по вчерашниот телефонски разговор на Трамп со Путин, рускиот претседател точно знае каде стои. „Светот може да биде среќен со некој како Трамп, најдобриот договарач на планетата“, рече Хегсет пред да се сретне со Руте утрово. Руте се насмеа и повторно го плесна по рамениците. Мора да бара нова приказна за да го задржи клубот заедно во криза.
извор: НОС Холандија
