Сириските бегалци во Либан се соочуваат со дилема: да се вратат во својата опустошена татковина или да останат во страв од израелско бомбардирање. Во Сирија тие често не можат да се вратат дома и ризикуваат да бидат уапсени.
Сепак, Сиријците масовно се враќаат. Според проценките на ОН, повеќе од 400.000 луѓе веќе ја минале границата. Огромно мнозинство се Сиријци, околу 30 проценти се Либанци. Тие бегаат од насилството и затоа што не можат да најдат безбедно засолниште: Израел спроведува тешки бомбардирања врз јужен Либан, долината Бека и Бејрут веќе еден месец.
Од другата страна на границата во Сирија, ранливи се и бегалците. Сириските власти се виновни за изнуда, исчезнувања, произволни апсења и тортура во затворите, според извештаите на Human Rights Watch и Amnesty International. Покрај тоа, мажите се изложени на ризик да мора да служат во војска. Поради овој ризик, често се жени и деца кои бегаат во Сирија.
Тие често ја минуваат границата без предмети, откако понекогаш патувале низ Либан пеш, вели Елса ван Зоест, итна помошничка во Оксфам Новиб, која работи во Сирија во последните девет месеци. „Луѓето кои пристигнуваат на граница се дехидрирани, често не јаделе долго време и се многу уморни.
„Ако се вратиме во Сирија, никогаш повеќе нема да го видам мојот сопруг. Тој мора да оди во служба“.
Во Сирија наоѓаат уништена земја по тринаесет години граѓанска војна. Интензитетот на борбите е намален, но билансот од војната е голем. Повеќе од половина од Сиријците побегнаа, проценките за бројот на жртвите се движат од 300.000 до 500.000 луѓе, а цели градови и села се уништени. „Размерот на уништувањето е запрепастувачки“, вели Ван Зоест.
На северот на земјата сè уште има секојдневни битки меѓу сириската армија и отпорот и има редовни воздушни напади на Русија. Борбите се водат меѓу владината армија и исламската група Хајат Тахрир ал-Шам, особено во северозападната провинција Идлиб. Центарот и југот на земјата се главно во рацете на претседателот Башар ал Асад, кој е поддржан од Иран и Русија.
Небезбедни се и деловите под контрола на сириските власти, бидејќи Асад спроведува владеење на терор. Сириската мрежа за човекови права објави дека најмалку 100.000 луѓе исчезнале од почетокот на војната. Бегалците кои сега ја минуваат границата и не поминуваат увид исто така се уапсени или исчезнуваат.
Овие ризици претходно беа причина Сиријците да не се вратат. Тие останаа, иако либанските власти со години се обидуваат да ги вратат Сиријците назад, вели Нора Стел, доцент по конфликтни студии на Универзитетот Радбауд. „Сиријците во Либан се соочуваат со принудни депортации, апсења и рации во бегалски кампови“.
Либанските власти сега ја засилуваат политиката на насилно заминување на сириските бегалци. Исто така, постојат индиции дека Сиријците се систематски дискриминирани во пристапот до засолништата и засолништата за раселените лица. Поради ова и израелските воздушни напади, некои од 1,5 милиони Сиријци во Либан сега избираат да се вратат. „Значи, од целосен очај сега се враќаат“, вели Стел.
Потпирајќи се еден на друг
Во Сирија има и мала иднина, бидејќи поради огромната економска криза, најмалку 90 отсто од сириското население живее на или под прагот на сиромаштија. „Има храна достапна на пазарот“, вели Ван Зоест, „но тажно е што многу луѓе не можат да си ја дозволат“.
Сириските бегалци кои сега доаѓаат во земјата често бараат засолниште кај семејството и пријателите. „Ова всушност значи уште поголем притисок врз луѓето на кои веќе им е навистина тешко“, вели Ван Зоест. Организациите за помош обезбедуваат чиста вода за пиење и делат ќебиња и топла облека како што се приближува зимата.
Решението за конфликтот во Сирија се чини дека никаде не е на повидок. „Преговорите се во ќорсокак“, вели Стел, „и режимот не чувствува притисок да преговара со опозицијата, бидејќи се гледа себеси како воен победник“. Како резултат на тоа, Сиријците мора да се потпрат на себе и едни на други. Ван Зоест: „Слушам приказни за Сиријци кои доаѓаат на места за прием за да помогнат, на пример, подарувајќи ќебе, иако самите имаат многу малку“.
извор: НОС Холандија
Минеке Лаутенбаг – Странски уредник
