Трета година по ред, покриеноста со морскиот мраз на областа околу Антарктикот паѓа под 2 милиони квадратни километри, а тоа е праг што од почетокот на сателитски мерења во 1979 година, за прв пат беше пробиен дури во 2022 година. , пишува Гардијан, пренесува Јутарњи.
Најновите податоци на американскиот Национален центар за податоци за снег и мраз потврдија дека во изминатите три години е забележана најмала количина на морски мраз низ целиот континент.
Ова, велат научниците, е уште еден во низата докази за „промена на режимот“, како што укажува најновото истражување кое сугерира дека морскиот мраз околу Антарктикот претрпел „ненадејна критична промена“.
Антарктичкиот морски мраз го достигнува најниското годишно ниво токму во февруари, во екот на летото на јужната хемисфера. На 18 февруари оваа година, покриеноста со морскиот мраз падна на 1,99 милиони квадратни километри, а на 21 февруари беше 1,98 милиони. Најнискиот рекорд, поставен во февруари 2023 година, беше 1,78 милиони квадратни километри.
Дали е достигнато најниското ниво за оваа година ќе се знае за недела или две.
„Најниското ниво што било забележано било во последните три години“, вели Вил Хобс, експерт за морски мраз од Универзитетот во Тасманија.
Научниците во шок
Нивото на морскиот мраз на Антарктикот е на својот врв секој септември, но минатогодишното највисоко ниво беше најниско досега, па дури и научниците беа шокирани од тоа колку малку мраз се формираше во текот на изминатата година.
Ледената покривка малку се опорави во декември кога повторно почна замрзнувањето, но потоа се врати на ниското ниво што е сега.
Не постојат сигурни мерења за дебелината на морскиот мраз на Антарктикот, но Аријан Пуриќ, климатолог специјализиран за Антарктикот и Јужниот Океан од Универзитетот Монаш, смета дека е можно мразот што повторно се формирал да е потенок од вообичаеното.
„Тоа изгледа многу веројатно, а потенкиот морски мраз може да се стопи побрзо“, рече таа.
Научниците сè уште истражуваат зошто токму морскиот мраз толку многу се намалил, но се загрижени дека најважната улога би можело да има глобалното затоплување, што предизвикува силно загревање на Јужниот океан околу Антарктикот.
Морскиот мраз го рефлектира сончевото зрачење, па ако има помалку мраз, тоа може да доведе до поголемо затоплување на океанот.
Волт Мајер, постар истражувач во Националниот центар за податоци за снег и мраз, рече дека бидејќи најголемиот дел од мразот целосно се топи секое лето, „поголемиот дел од ледената покривка е дебела само една или две метри и многу потенка по должината на рабовите“.
„Со оглед на многу нискиот максимум минатиот септември, мразот веројатно беше потенок во многу области, но тешко е да се каже каков ефект ќе има тоа врз стапката на топење и приближување до минимумот“, рече тој.
Антарктичките екосистеми се тесно поврзани со морскиот мраз – од формирањето на фитопланктон кој го отстранува јаглеродот од атмосферата до местата за размножување на пингвините.
Промена на режимот
Минатата година, Пуриќ водеше студија која покажа дека морскиот мраз на континентот веројатно доживеал „промена на режимот“, која, очигледно, била поттикната од затоплувањето на подземниот океан на длабочина од околу 100 метри.
Истражувањето предводено од Хобс и неговите колеги од Австралиското партнерство за антарктичка програма и други институции обезбедија докази за поддршка на ова тврдење.
Во трудот објавен овој месец во Journal of Climate, научниците ги испитувале промените во обемот на морскиот мраз и каде се формирал секоја година.
Гледајќи во два периода – од 1979 до 2006 година и од 2007 до 2022 година – научниците открија дека количината на морскиот мраз стана многу попроменлива или понепроменлива во овој подоцнежен период.
Промените во атмосферата – главно ветровите – претходно во најголем дел ја диктираа годишната варијабилност на мразот, но најновите забележани промени не можат да се објаснат само со тоа.
Заклучокот е дека има „ненадејна критична промена“ на Антарктикот, но Хобс рече дека се уште не може да каже зошто.
„Не знаеме што точно ги поттикна тие промени. Можеби тоа е затоплување на океанот или промена на соленоста на океанот“, рече тој, додавајќи дека исто така е можно тоа да е природна промена.
Научниците предупредија дека губењето на морскиот мраз е само една од неколкуте големи промени забележани на Антарктикот, кои најверојатно ќе имаат глобални последици – како што е фактот дека поголем дел од континентот сега ќе биде изложен на океанот, што ќе ја забрза загубата од копнениот мраз, за возврат, може да го подигне глобалното ниво на морето.
Научниците сè почесто ги повикуваат владите посериозно да ги сфатат промените на Антарктикот и се жалат на недостатокот на компаративни податоци од и околу континентот.
telegraf.rs