Македонија ја доби првата жена – претседателка на државата по вториот круг претседателските избори на 8 мај, во кој се натпреваруваа двајца кандидати со најмногу гласови во првиот круг две недели претходно, објави slobodnaevropa.mk.
Универзитетската професорка Гордана Сиљановска – Давкова, поддржана од опозициската десничарска партија ВМРО-Демократска партија за македонско национално единство (ВМРО-ДПМНЕ), освои повеќе од двојно гласови од актуелниот претседател Стево Пендаровски, се првичните резултати од Државната изборна комисија(ДИК).
„Искрено, си се прашувам неколку часови со што ја заслужив оваа чест. Знам дека се подготвував, се посветив на кампањата, го кажував она што го мислам, а не она што сака некој да го чуе. Наградата е непроценлива за мене, но тоа е и огромна одговорност“, беа зборовите на Сиљановска-Давкова по првичните резултати што покажаа дека таа е во убедливо водство пред противкандидатот.
Пендаровски беше кандидат на Социјадемократскиот сојуз на Македонија (СДСМ), левичарска партија која ја предводи Владата на Северна Македонија во последните седум години.
Годинашниве претседателски избори беа втор обид на Сиљановска-Давкова да го победи противкандидатот Пендаровски, откако двајцата се соочија во финалниот круг на претседателските избори во 2019 година.
Првиот пат беше неуспешен за неа – Пендаровски ја победи ривалката со разлика од околу 58.000 гласови.
Европеизација да, уставни измени под знак прашање
Првата задача на новата власт ќе бидат евроинтеграциите. За прашањето со уставните амандмани, во програмата на Сиљановска-Давкова пишува дека како претседател ќе гради консензус со владата, но и со опозицијата.
„Поентата на европската интеграција е европеизација според копенхагенските критериуми. Во Договорот за пријателство, добрососедство и соработка нема ниту еден дел за промена на Уставот на Република Македонија“, пишува во програмата.
Македонската влада го усвои текстот за уставни измени во јули 2023 година. Според текстот, во Преамбулата на Уставот треба да се внесат неколку народи, меѓу кои и бугарскиот народ. Вметнувањето на Бугарите во македонскиот Устав е услов Северна Македонија да ги продолжи преговорите за членство во Европската Унија.
Во јавните настапи, Сиљановска-Давкова одбегнува политички одговори на дел од актуелните политички прашања и се држи главно на одговори што ги дава теоријата на правото.
Во интервјуто за РСЕ Силјановска вели дека претседателот на државата не одлучува дали ќе има измени на уставот. Но на прашањето што ако новиот состав на Собранието ги изгласа уставните измени, а таа е претседателка на Северна Македонија, Сиљановска-Давкова рече: „Се разбира дека ќе го почитувам тоа бидејќи уставотворен орган е Собранието. Немам проблем“.
Без „Северна“ пред Македонија во обраќањата до јавноста
Презентирајќи ја платформата со која настапи на претседателските избори, Сиљановска-Давкова кажа дека „тоа е програма за заштита на државните интереси и враќање на гордоста на Македонија“.
Во таа насока и слоганот на кампањата беше „Македонија повторно горда!“.
Таа во кампањата не ја употреби придавката „Северна“ пред името Македонија, како што е новото име на државата според Преспанскиот договор потпишан со Грција во 2018 година.
„Почитувајќи ја јасно изразената волја на македонските граѓани од септември 1991 година, како и од септември 2018 година, но и како граѓанин, во обраќањата до јавноста нема да ја користам придавката „Северна“, пишува во програмата со која настапи на изборите.
Преспанскиот договор во 2018 година го потпишаа тогашните министри за надворешни работи на Македонија и на Грција, Никос Коѕијас и Никола Димитров, како решение за македонско-грчкиот спор за името Македонија за кој 27 години се водеа преговори меѓу двете држави.
Прашалник за Преспанскиот договор
Во делот на надворешната политика, Сиљановска-Давкова се обврза и дека ќе биде „активен лобист“ пред се, во земјите членки на Европската унија (ЕУ), за отворање на патот на Македонија кон ЕУ. Но, уште го смета „правно и политички“ отворено прашањето за Преспанскиот договор.
„Преспанскиот договор, заедно со уставните измени, беше донесен со кршење на националното право и е спорен во рамките на меѓународното право, посебно во врска со правото на самоопределување, принципот на еднаквост на државите, мешањето во внатрешните работи на суверена држава, а задирањето во идентитетот е и сериозна повреда на колективните и на индивидуалните човекови права на граѓаните на Македонија“, пишува во нејзината програма.
Во настапи во кампањата, Сиљановска-Давкова рече дека во врска со Преспанскиот договор, „сите нејзини постапки ќе бидат во рамки на домашното и на меѓународното право“.
Претходно, во интервју за Радио Слободна Европа, на прашање како ќе настапува пред меѓународните организации, Сиљановска-Давкова кажа дека таа нема да ги трга таблите со името, “бидејќи тука некој потпишал, тоа е факт“.
Текстот во целост на: slobodnaevropa.mk
