Археолозите открија како живееле жителите на Ерусалим непосредно пред уништувањето на Вториот храм, кој се наоѓал во близина на Ѕидот на плачот.
Ѕидот на плачот се смета за едно од најсветите места во јудаизмот, кое годишно го посетуваат околу милион верници и туристи.
Бидејќи посетителите морале да се спуштат 142 скалила или да одат околу ѕидовите за да стигнат до местото наменето за молитва и жалост, владата на оваа држава издала дозвола за изградба на два лифтови.
Меѓутоа, за да се реализира планот, археолозите најпрво морале да извршат заштитни ископувања.
Археологот Михал Хабер од Хебрејскиот универзитет во Ерусалим објаснува дека ова било единствена можност за нив да откопаат неистражен дел од Стариот град. Истражувањето, кое започна во 2019 година, беше завршено пред неколку месеци, а тимот конечно може да ги сумира сите впечатоци и откритија што ги направија, меѓу кои има артефакти и структури од најмалку пет различни фази на историјата.
Значењето на Ѕидот на плачот во јудаизмот
Познат и како западен ѕид, Ѕидот на плачот денес е еден од ретките остатоци над земјата во областа наречена Храмовско брдо – изградена од кралот Ирод Велики во 1 век од нашата ера. целата област, вклучувајќи го и Вториот храм, кој првично бил изграден во 515 п.н.е. Меѓутоа, во 70 н.е. уништени од Римјаните заедно со други објекти во непосредна близина, како казна за еврејскиот бунт.
Во VII век, на местото каде што стоел храмот, муслиманите ја изградиле џамијата Ал-Акса и куполата на карпата. Денес, на Евреите не им е дозволено да се молат на местото, така што Ѕидот на плачот се смета за најблиску достапна градба што некогаш припаѓала на областа на Храмот. Името го должи на практиката на Евреите кои тагуваат и плачат по него за уништувањето на храмот, по што оставаат парчиња хартија со напишани молитви во вдлабнатините на ѕидот.
Значајни откритија од периодот на Вториот храм
При ископувањето на највисоките слоеви, археолошкиот тим откри наоди кои потекнуваат од отоманскиот период. Археологот Орен Гутфелд истакнува дека пронајдените водоводни цевки сè уште се недопрени и претставуваат продолжение на аквадуктот кој бил изграден во доцниот период од постоењето на Вториот храм, а чија цел била да го снабдува градот со вода од извор во близина на Витлеем, кој е оддалечен 10 км.
„Тие го користеа Херодијанскиот аквадукт како основа за цевките“, додаде тој. „На некои места аквадуктот од периодот на Вториот храм не опстанал, па попатно изградиле нови цевки.
Долните слоеви содржеле керамика и маслени светилки од периодот на Мамлуците, помеѓу 13 и 16 век, кога египетскиот султан владеел со Ерусалим. Додека меѓу најниските слоеви е пронајден многу материјал од византискиот период, но и од времето кога со него владееле калифите Рашидуни.
Откритијата, исто така, вклучуваат докази за римско воено присуство во градот по 135 н.е., децении откако Вториот храм бил уништен и Ерусалим повторно бил изграден како пагански град наречен Аелиа Капитолина – по презимето на императорот Адријан и главниот бог Јупитер Капитолин. Гутфелд откри дека дошле до заклучок врз основа на откритието на остатоци од печка од тули, која најверојатно се користела за печење леб. И чии тули беа испишани со иницијалите LKSF, кои значат Legio Ks Fretensis, т.е. името на 10-тата римска легија што ги направила.
Најспектакуларното откритие на локалитетот е темелот на богатата вила која била окупирана непосредно пред 70-та година од нашата ера, и во која биле пронајдени бројни садови за готвење, од кои некои се‘ уште се недопрени, како и блиската малтерисана цистерна со вода која снабдувала приватна ритуална бања, или микве.
„Оваа вила е уникатна затоа што се наоѓаше на карпа веднаш до Храмот, на место каде што не би очекувале да најдете структури поради наклонот на теренот“, рече Гутфелд. „Беше оддалечено околу 100 метри од храмот, што го прави еден од најдобрите имоти во Ерусалим во тој период.
maskimagazin.faktor.mk
